top of page

ΨΥΧΙΚΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ

γράφει η Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπεύτρια και μητέρα μαθητή Μαριάννα Φουτούλη

6. ΨΥΧΙΚΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ 1.jpg

Τον τελευταίο χρόνο η ζωή μας άλλαξε ριζικά και αναπάντεχα με την πανδημία του κορονοΪού. Κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε και να προσαρμοστούμε σε πρωτόγνωρες συνθήκες ζωής , γεμάτοι αβεβαιότητα για τις επιπτώσεις μιας τόσο απαιτητικής κατάστασης στο εγγύς και απώτερο μέλλον μας. Η πανδημία αναμένεται να διασαλεύσει τις ανθρώπινες σχέσεις και να κλυδωνίσει την κοινωνική αρμονία μέσω του εγκλεισμού. ‘Ετσι,  κρίνεται αναγκαίο να αντισταθούμε στις ολέθριες συνέπειες που έπονται στη ψυχική και σωματική μας υγεία, καλλιεργώντας   την ψυχική μας ανθεκτικότητα, την ικανότητα μας δηλαδή να προσαρμοζόμαστε θετικά στις αντίξοες συνθήκες βλέποντας τις και ως ευκαιρίες μάθησης και ανάπτυξης. Για εμάς τους γονείς, καπετάνιους του καραβιού που λέγεται οικογένεια , η επιλογή μοιάζει να είναι μία, περνώντας μέσα από την τρικυμία-πανδημία να φτάσουμε με τις λιγότερες δυνατές απώλειες σε ήρεμα νερά , καλλιεργώντας και στα παιδιά μας τη δυνατότητα τους αυτή.

Στο ταξίδι αυτό , για να αντέξουμε είναι πολύ σημαντικό να φροντίζουμε τον εαυτό μας δίνοντας το παράδειγμα και στα παιδιά μας . Είναι αναμενόμενο να έχουμε άγχος , μπορούμε όμως να το ανακουφίζουμε κάνοντας καθημερινά και με πρόγραμμα άσκηση, υιοθετώντας υγιεινές διατροφικές συνήθειες, έχοντας επαρκή ύπνο και μειώνοντας τον χρόνο επί της οθόνης στον απαιτούμενο.

Παράλληλα, επειδή ΄΄ο πόνος που μοιράζεται είναι μισός πόνος΄΄  είναι ανεκτίμητης αξίας η διατήρηση σχέσεων με φίλους και την ευρύτερη οικογένεια , έστω και διαδικτυακά, όπου συζητούνται  οι προβληματισμοί και δίνεται και στα παιδιά η δυνατότητα να μιλήσουν για το πώς νιώθουν και να εκφράσουν φόβους και απορίες αλλά κυρίως να μας αισθάνονται κοντά τους. Ταυτόχρονα ενθαρρύνονται και τα παιδιά να διατηρήσουν τις κοινωνικές τους επαφές που τόσο τους έχουν λείψει , έστω και χωρίς την πρόσωπο με πρόσωπο επαφή.

Όταν τα σχολεία είναι κλειστά , ας προάγουμε όσο μπορούμε, την επαφή με το σχολείο, με το δάσκαλο και τη δασκάλα και τη συνέχιση της μάθησης τους. Είναι μια σταθερά σε μια εποχή που όλα κινούνται. Δεν χρειάζεται όμως να γίνουμε εκπαιδευτικοί των παιδιών μας στο σπίτι.

Και ενώ για να παραμείνουμε ασφαλείς καλούμαστε να στερηθούμε την στενή επαφή με τους φίλους και τους συγγενείς μας, τουλάχιστον στο σπίτι , στην πυρηνική οικογένεια, ας δώσουμε αγκαλιές , πολλές αγκαλιές. Μειώνονται έτσι τα επίπεδα του άγχους και του δικού μας αλλά και των παιδιών μας!

Κι επειδή η δύναμη τελικά είναι κάπου μέσα μας, ας θυμηθούμε όμορφες στιγμές, αναμνήσεις ευχάριστες που ίσως τις είχαμε υποτιμήσει θεωρώντας τις δεδομένες και με τη σοφία που αυτή την περίοδο αποκτούμε ας υποσχεθούμε στον εαυτό μας και μεταξύ μας ότι όταν όλο αυτό τελειώσει, θα γευόμαστε ακόμα περισσότερο την ομορφιά αυτού του κόσμου.

Τελειώνοντας, επειδή κάποιες ημέρες είναι πιο δύσκολες από κάποιες άλλες αξίζει να θυμόμαστε ότι η συναισθηματική ευελιξία είναι δύναμη και όχι αδυναμία και όπως λέει και μια γιαπωνέζικη παροιμία: ‘’ 7 φορές να πέφτεις και 8 να σηκώνεσαι΄΄!

                                                                                             Μαριάννα Φουτούλη

                                                                                    Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπεύτρια

Β' συνάντηση Σχολής Γονέων
Βιωματικό Εργαστήρι για γονείς  για τη Διαχείριση του θυμού

Τρίωρο Βιωματικό Εργαστήρι για γονείς πραγματοποιήθηκε με επιτυχία, στους χώρους του 11ου και 27ου Νηπιαγωγείων Χανίων την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2016  το απόγευμα με τη Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας και Εκπαιδεύτρια Gordon Hellas κυρία Ελένη Βασιλείου στο πλαίσιο της Σχολής Γονέων που πραγματοποιείται από τα δύο νηπιαγωγεία σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Οι άξονες του εργαστηρίου παρουσιάζονται στην παρουσίαση που ακολουθεί:

 

ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΧΟΛΗΣ ΓΟΝΕΩΝ-

ΠΑΩ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ:ΟΣΑ ΜΕ ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΥΝ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΑ ΤΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΩ

γράφει η κλινική ψυχολόγος κα Αγγελική Πολυζωγοπούλου-Φαρμάκη

 

         Η οικογένεια αποτελεί την πρώτη κοινωνική ομάδα στην οποία εντάσσεται το παιδί ήδη από τη γέννησή του. Διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού και στην κοινωνικοποίησή του, δηλαδή στην εκμάθηση αποδεκτών μορφών συμπεριφοράς. Το παιδί στην οικογένεια, μιμούμενο τους γονείς του, μαθαίνει βασικούς κανόνες συμπεριφοράς, αναλαμβάνει μικρές ευθύνες, υιοθετεί ηθικές αρχές και αξίες (μαθαίνει το σωστό/λάθος, το καλό/κακό).

Η μετάβαση από το ασφαλές πλαίσιο της οικογένειας στο σχολείο αποτελεί τεράστια αλλαγή για το παιδί! Το σχολείο είναι πιο απρόσωπο, το παιδί δεν αισθάνεται επίκεντρο της προσοχής και της φροντίδας, αλλά μέρος ενός συνόλου παιδιών με παρόμοιες ανάγκες με το ίδιο. Χάνει την αποκλειστικότητα της φροντίδας και της προσοχής που λάμβανε μέχρι τώρα από την οικογένειά του! Αναλαμβάνει πλέον μόνο του τη φροντίδα του εαυτού του και καλείται να αυτοεξυπηρετηθεί και αυτονομηθεί. Αλληλεπιδρά με άλλα παιδιά χωρίς την υποστήριξη των γονέων του και καλείται να αντιμετωπίσει μόνο του μικροπροβλήματα στην επικοινωνία με τους άλλους, συγκρούσεις κτλ.

    Στο σχολείο, μέσα από την επαφή με συνομίληκα παιδιά, το παιδί επηρεάζει και επηρεάζεται. Έρχεται σε επαφή με παιδιά μεγαλωμένα με διαφορετικό τρόπο, προερχόμενα από διαφορετικές οικογένειες και με διαφορετικές προσωπικότητες, αξίες, πολιτισμικά υπόβαθρα κτλ. (π.χ. θρησκεία, κουλτούρα, συνήθειες). Έρχεται επίσης σε επαφή με το δάσκαλο/δασκάλα που αποτελεί πρόσωπο φροντίδας αλλά και φορέα μετάδοσης γνώσης, αξιών και κοινωνικοποίησης. Το άτομο αυτό έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά από το γονιό του. Ορισμένα παιδιά δυσκολεύονται περισσότερο από άλλα στο να εμπιστευτούν το δάσκαλο και να νιώσουν ασφάλεια κοντά του.

        Επίσης στο σχολείο υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα, λιγότερο επικεντρωμένο στις ανάγκες κάθε παιδιού χωριστά αλλά στο σύνολο της ομάδας. Αυτό πιθανόν να δυσκολεύει κάποια παιδιά.

      Τα περισσότερα παιδιά χρειάζονται ένα διάστημα τριών μηνών περίπου, για να προσαρμοσθούν στο σχολείο. Εφόσον ένα παιδί μετά τα Χριστούγεννα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει δυσκολίες προσαρμογής, καλό θα ήταν οι γονείς του να συζητήσουν με τον/την εκπαιδευτικό του παιδιού τους τα τυχόν προβλήματα που υπάρχουν, έτσι ώστε να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι δυνατόν να κριθεί απαραίτητη η συμβολή κάποιου ψυχολόγου, εφόσον τα προβλήματα προσαρμογής του παιδιού είναι ιδιαίτερα έντονα και σοβαρά.

        Οι γονείς πρέπει να δώσουν χρόνο στο παιδί τους! Να θεωρήσουν αυτονόητες και αναμενόμενες κάποιες δυσκολίες που πιθανόν να αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους, ειδικά στην αρχή! Επίσης να προβληματισθούν για τη δική τους πιθανή συμμετοχή στο όποιο πρόβλημα προσαρμογής του παιδιού...

 

 

ΣΥΧΝΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ  ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΦΟΙΤΗΣΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Α. Σχολική άρνηση (Μπορεί να εμφανισθεί στην αρχή και στην πορεία της σχολικής χρονιάς). Πρόκειται για την άρνηση του παιδιού να πάει σχολείο, που συχνά συνοδεύεται και από ψυχοσωματικά προβλήματα (πονόκοιλος ακόμη και πυρετός!)

       Υπάρχουν διάφορες κρυφές αιτίες, όπως ζήλια, ανασφάλεια του ίδιου του γονέα, κούραση του παιδιού λόγω έλλειψης ύπνου, έλλειψη ελεύθερου χρόνου, (το παιδί νιώθει ότι το σχολείο του τρώει χρόνο από το παιχνίδι του), αναστολές του παιδιού, προβλήματα αυτονόμησης, συγκρούσεις στο σπίτι.

Συχνά το άγχος του παιδιού για το σχολείο και η σχολική άρνηση αποτελούν στην ουσία δυσκολία αποχωρισμού του παιδιού από τους γονείς του!

Συμβουλές:

  • Δεν παραπλανούμε το παιδί (π.χ. «σήμερα θα καθήσεις λίγο στο σχολείο», αύριο δεν έχει σχολείο κτλ.)

  • Δεν τάζουμε δώρα, αντίθετα ενισχύουμε το εγγενές κίνητρο για μάθηση και την αγάπη για το σχολείο (διαβάζοντας βιβλία και μέσω συζήτησης)

  • Ασφαλώς δεν τιμωρούμε

  • Λαμβάνουμε υπόψη μας ότι συχνές απουσίες μπερδεύουν το παιδί για το ρόλο του σχολείου, δημιουργούν άλλα προβλήματα, γιατί μετά από κάθε απουσία χρειάζεται το παιδί χρόνο προσαρμογής, πρόκειται για το «σύνδρομο της Δευτέρας» Επίσης το παιδί το αγχώνει η διαδικασία του να πείσει το γονιό να μείνει σπίτι, επομένως όσο πιο σταθεροί είναι οι γονείς στη συνέπειά τους ως προς το σχολείο τόσο το καλύτερο για το παιδί.

  • Σε ορισμένες περιπτώσεις είμαστε ελαστικοί στις απουσίες (π.χ.ανάρρωση από αρρώστια ακόμη και μετά το πέρας των συμπτωμάτων της ασθένειας, μετά από κακό ύπνο  ή σε ειδικές περιπτώσεις όπως η γέννηση αδερφού, η επίσκεψη κάποιου συγγενή, ένα ταξίδι της οικογένειας)

  • Βοηθάει επίσης ένα σταθερό και συνεπές πρόγραμμμα ύπνου και φαγητού

  • Επαφές με άλλους γονείς και τα παιδιά τους/ προσπάθειες κοινωνικοποίησης εκτός σχολείου

  • Δεν συζητάμε με άλλους τη σχολική άρνηση μπροστά στο παιδί γιατί δίνουμε έμφαση.

  • Δεν παρατείνουμε τον αποχωρισμό με το παιδί μας χρονοτριβώντας

  • Βοηθάει πάντα και μία καλή συζήτηση με το παιδί μας για τους λόγους της άρνησής του, καθησυχάζουμε το παιδί αν υπάρχει άγχος Αν η άρνηση κυριαρχεί το βράδυ πριν τον ύπνο του λέμε «θα το συζητήσουμε το πρωί». Συνήθως η άρνηση υποχωρεί μόλις το παιδί σηκωθεί από το κρεβάτι ή ντυθεί.

  • Βοηθάει επίσης το να υπάρχει αρκετός χρόνος ανάμεσα στο ξύπνημα και στην αναχώρηση από το σπίτι, έτσι ώστε να μην επικρατεί άγχος και στρες.

Β. Προβλήματα αυτονόμησης

Διδάσκουμε το παιδί να ντύνεται και να τρώει μόνο του. Χρειάζεται να διαθέτουμε αρκετή υπομονή και να αφιερώνουμε χρόνο στην εκμάθηση των δεξιοτήτων αυτών. Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις με άλλα παιδιά ή με τα αδέρφια τους, καθώς υπάρχουν πολλές διατομικές διαφορές στα παιδιά.

 

Γ. Συγκρούσεις με άλλα παιδιά και πειράγματα

Το παιδί βγαίνει στον κόσμο και έρχεται αντιμέτωπο με άλλα παιδιά, άλλες προσωπικότητες κτλ. Οι γονείς πρέπει να κατανοήσουν ότι είναι απολύτως φυσιολογικό να αντιμετωπίσει ένα παιδί μικροσυγκρούσεις (από ένα άγαρμπο σπρώξιμο, έως ένα πιο σκόπιμο λεκτικό ή σωματικό πειράγμα...)

Δεν δίνουμε έμφαση εμείς οι γονείς σε μικροπροβλήματα που αντιμετωπίζουν τα  παιδιά. Το παιδί εισπράττει το δικό μας θυμό και στενοχώρια και διογνώνεται το πρόβλημα. Δείχνουμε εμπιστοσύνη στο παιδί μας, αλλά και στον εκπαιδευτικό στο να χειριστεί τέτοια ζητήματα. Ακούμε το παιδί μας, θέτουμε ερωτήσεις αλλά δε δίνουμε έμφαση και μειώνουμε στα μάτια του την αξία ενός συμβάντος στο σχολείο. Ενθαρρύνουμε το παιδί να αντιμετωπίζει μόνο του τέτοια συμβάντα αλλά να απευθύνεται και στο δάσκαλο σε πιο σοβαρά ζητήματα.

 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ

Πολύ σημαντική για την ομαλή φοίτηση των παιδιών μας στο σχολείο. Το παιδί για να νιώσει ασφάλεια πρέπει να αισθάνεται ότι οι γονείς του (που είναι τα πιο σημαντικά πρόσωπα της ζωής του) και ο δάσκαλός του (άτομο που έχει συνήθως επίσης περίοπτη θέση στη σκέψη του) αποδέχονται ο ένας τον άλλον και έχουν καλή επικοινωνία μεταξύ τους. Αν δεν συμβαίνει αυτό δεν μπορεί να χαλαρώσει στο σχολείο, αισθάνεται δυσφορία και δεν μπορεί και να εξελιχθεί γνωστικά, μια που η σκέψη του και η ενέργειά του είναι στραμμένη αλλού...

Ευθύνες εκπαιδευτικών:

  1. Ενημέρωση των γονέων για οτιδήποτε κρίνεται σημαντικό! (π.χ. πρόβλημα παιδιού που χρήζει ειδικής αντιμετώπισης από ψυχολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή)

  2. Ενημέρωση των γονέων για συμβάν που έγινε στο σχολείο και κρίθηκε ιδιαίτερο

  3. Σεβασμός στις ιδιαιτερες αξίες και αρχές της κάθε οικογένειας. Δεν μιλάμε αρνητικά στο παιδί για τους γονείς του!

Ευθύνες γονέων:

  1. Ενημέρωση εκπαιδευτικών για θέματα που αφορούν τα παιδιά τους ή και την οικογένεια (οτιδήποτε κρίνεται σημαντικό από το ιστορικό του παιδιού, προβλήματα στην οικογένεια κτλ). Δεν πρέπει να αποτελούν αυτά τα θέματα ταμπού! Ο εκπαιδευτικός μπορεί μόνο αν είναι γνώστης να βοηθήσει το παιδί!

  2. Εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτικό και μη ακύρωσή του, ειδικά μπροστά στο παιδί μας! Το παιδί έχει ανάγκη να πιστέψει στο δάσκαλό του! Δεν πρέπει οι γονείς να μιλάνε αρνητικά στο παιδί για το δάσκαλό του!

  3. Δεν πρέπει οι γονείς να παρεμβαίνουνε σε μαθησιακές διαδικασίες, σε θέματα συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα στο σχολείο, σε θέματα πειθαρχίας (εκτός κι αν συντρέχουν ιδιαίτερα σοβαροί παράγοντες)

  4. Οι γονείς καλό είναι να δείχνουνε διάθεση να ενημερωθούν για ό,τι σημαντικό κρίνει ο εκπαιδευτικός και να είναι δεκτικοί, όχι μόνο στα θετικά, αλλά και στα αρνητικά σχόλια του εκπαιδευτικού για το παιδί τους!                   

 

 

bottom of page